Son zamanlar şəhərin müxtəlif ATS-lərinə “mövcud olmayan” telefon danışıqlarına görə hesablarla bağlı şikayətlər daxil olur. Əlbəttə, telefon sahibini çaşdıran hansısa asiya və ya afrika ölkəsi ilə telefon danışığına görə olan böyük məbləğ olur. Aydındır ki, istifadəçi, bu halda heç bir günahı olmayan ATS-i təqsirləndirir.
İnternetdə son zaman “dayler” adı ilə məşhurlaşan proqramlar yayılmağa başlamışdır. Beləliklə, əgər sizin telefon nömrənizdə “səkkiz” açıqdırsa və hansısa formada bu proqram kompüterinizə yüklənibsə, İnternetdə olan zaman bu proqram “böyüklər üçün” xüsusi xidmətlərə zəng edir . Belə proqramlar İnternet Explorerin zəif yerlərindən istifadə edərək bahalı telefon nömrəsinə əsaslanan İnternet ilə yeni əlaqə yaradır. Daha sonra bu əlaqə əsas əlaqə olur və İnternetə qoşulmaq üçün kompüter bu əlaqədən istifadə etəməyi təklif edir. Belə proqramlar əsasən porno saytlarda yayılır. Çox vaxt hansısa eksklüzivin baxılması və ya hansısa sayta daxil olmaq üçün bu proqramın yüklənimləsi tələb olunur. Adətən video-porno çatlar, videokliplər, kiberseks və s. təklif olunur. Ən acınacaqlısı isə bir çox antivirus proqramlarının “daylerlərin” qarşısını alan heç bir hərəktin etməməsidir, bu da ki, sözügedən proqramların virus xarakteri daşımamasından irəli gəlir. Virus – digər proqramların normal fəaliyyətinə maneçilik törədən və çoxalan proqramlardır. “Daylerlərlə” bu hal müşaiyət olunmur.
Dünyada buna bənzər hallar çox baş verib. Məsələn, Almaniyada 0190-0193 nömrəsi ilə əlaqə yaradan və yalnız zəng haqqı 300 avro təşkil edən “daylerə” yoluxma halları təsadüf olunub ki, İnternnetdə bunun adını 300EUR-Dialer qoymuşdurlar. Hər şey qanunidir.
İstifadəçi baş çəkdiyi saytlara və yüklədiyi proqramlara görə bilavasitə özü məsuliyyət daşıyır. İstifadəçi bu neqativ hallardan da özü qorunmalıdır.
Bu bəlaya modem və İSDN istifadəçiləri düçar ola bilərlər. Ayrılmış xəttlə İnternetdən istifadə edən şəxslər üzün heç bir qorxu yoxdur.
Bunun qarşısının alınması üçün bir neçə məsləhəti nəzərə alın:
1. “Böyüklər üçün” adı başlığında saytlara daxil olmayın;
2. Əgər siz artıq ora daxil olmusunuzsa, hansısa proqramın yüklənimləsi təklif olunduqda “yox” düyməsinə basın;
3. Öz brauzerinizi mütəmadi olaraq yeniləşdirin – yeni versiyalarda boşluqlar daha az olur və mövcudlar aradan qaldırılır;
4. Hansısa proqrama bonus qismində əlavə olunmuş proqramları yükləməyin. Bunlar adətən onlayn xidmətlərə zəng proqramları olur.
5. Əgər siz bu bəlaya düşmüsünüzsə, sizə xidmət haqqının ödənilməsi məsləhət görülür, əks təqdirdə telefon nömrəniz bağlanıla bilər.
Bu məqaləden tam və ya qismən istifadə olunduqda INTERNET NEWS qəzetinə istinad olunması mütləqdir.